Acteerstudio Paul Dekker ©

1. OEDIPUS, Sophocles [ca. 430-425 v.C.]

• Oedipus, de man met de ‘gezwollen voet’, is sinds hij als baby te vondeling werd gelegd een ‘mankepoot’. Maar blijkbaar stelt niemand zich daar vragen bij, zelfs niet Jokaste – die nochtans alles afweet van de ‘vastgekramde enkels’ (zie r. 719), noch Oedipus zélf. Hoe valt dat te verklaren? Overigens lijkt Christopher Plummer niet de minste hinder te ondervinden van welke oude verwonding ook in de Philip Saville-verfilming uit 1968. Valt dit te verantwoorden, of niet?
• Op r. 780 duikt een ‘verrader’ op, of op zijn minst een ‘spelbreker’, maar wie zou die geheimzinnige verrader dan wel kunnen zijn?

• Wat, in godsnaam, bedoelde Will met een “Moor” – en waarom moest die per se uit Venetië komen: een Noordafrikaan of een zwarte (voor beide zijn argumenten te vinden zijn, maar welke)? Getuigt de figuur van Othello van racisme bij Will? En wat het ook het antwoord op die laatste vraag moge zijn: wat doen wij er dan mee?
• Het tijdsverloop (de gespeelde tijd) lijkt hopeloos in het honderd te zijn gelopen (‘double time scheme’). Iemand een oplossing? Maar ook de locaties van een aantal scènes zijn onduidelijk en verwarrend.
• Hoe lang reeds blijkt Othello een graag geziene gast te zijn geweest ten huize Brabantio en Desdemona? Hoe valt het antwoord hierop te rijmen met Brabantio’s furieuze reactie wanneer hij het ‘huwelijk’ van zijn dochter met de Moor verneemt?
• Wie is Marcos Luccicos?

3. FREULE JULIE, August Strindberg [1888]

• Freule Julie: Wie heeft de schuld van wat er gebeurd is? Mijn vader, mijn moeder, ikzelf? Ikzelf? Maar ik heb toch helemaal geen ik?
• “Freule Julie is een modern karakter [...] Ze is het slachtoffer van het bijgeloof (dat zich ook van krachtiger geesten heeft meester gemaakt) dat de vrouw, een mismaakte mensensoort, die tussen de man – de heer en meester der schepping en de schepper van de cultuur – en het kind in staat, de gelijke van de man zou zijn of dat zou kunnen worden, en put zich daarom uit in dat onzinnige streven wat tenslotte haar ondergang betekent.” (August Strindberg, in ‘Voorwoord’ bij Freule Julie)

4. REIDANS, Arthur Schnitzler [1897, 1920]

• Een “eigentijdse Decamerone in miniatuur” (Alfred Kerr, criticus) – een “Schmutzstück aus der Feder eines jüdischen Autors” (Oostenrijks minister-president Ignaz Seipel).
• “Een kunstbeschouwing, die het levenswerk van dezen geestelijken proleet [= Arthur Schnitzler] wil goed praten en diens Reigen als een „Irrtum" wil uitleggen, kunnen wij kwalijk au serieux nemen.” (Jaarlijkse Boekenschouw, 1923)
• De echtgenoot: Een man kan zich niet van de vroege ochtend tot de late avond de luxe van het verliefd zijn veroorloven. Hij wordt af en toe de kille maatschappij ingejaagd om in het zweet zijns aanschijns zijn brood te verdienen. Dat mag je nooit vergeten, kindje. Er is in het huwelijk voor alles een juiste tijd en een juiste plaats. Dat is juist het mooie ervan. Zoveel mensen zijn er ook weer niet die zich vijf jaar na dato nog – hun Venetië herinneren.” (Uit: Reidans)

5. VAN DE BRUG AF GEZIEN, Arthur Miller [1955]

• Beatrice: I’m tellin’ you, I’m not makin’ a joke. I tried to tell you a couple of times in the last year or so. That’s why I was so happy you were going to go out and get work, you wouldn’t be here so much, you’d be a little more independent. I mean it. It’s wonderful for a whole family to love each other, but you’re a grown woman and you’re in the same house with a grown man. So you’ll act different now, heh? (Uit: A view from the Bridge)
• “Pathos truly is the mode for the pessimist. But tragedy requires a nicer balance between what is possible and what is impossible. And it is curious, although edifying, that the plays we revere, century after century, are the tragedies. In them, and in them alone, lies the belief--optimistic, if you will, in the perfectibility of man. It is time, I think, that we who are without kings, took up this bright thread of our history and followed it to the only place it can possible lead in our time--the heart and spirit of the average man.” (Uit: Arthur Miller, Tragedy and the common man)

6. EEN BRUID IN DE MORGEN, Hugo Claus [1953]

• Wat bedoelt Andrea precies met “er is iets gaande” (p. 70) en met “het liefst zou ik...” (p. 76)?
• Is de verhouding tussen Thomas en Andrea wel echt incestueus te noemen?
• Tante Margerita uit Engeland (p. 50) krijgt elders in het stuk andere namen: een ‘fout’, of een bewuste keuze?
• Er zijn wel wat invloeden van Arthur Miller en Tennessee Williams aanwijsbaar: verklaar.

7. DE GEIT OF WIE IS SYLVIA?, Edward Albee [2002]

• Wat is eigenlijk de intrusie, het ‘motorisch moment’ of het ‘storende element’ in dit stuk? Is dit voldoende aanvaardbaar als start van het ‘tragische’ conflict?
• Kan men op het einde van het stuk spreken van een ‘katharsis’? Motiveer je antwoord.
• In de Nederlandse vertaling van Coot van Doesburg werd de naam ‘Billy’ op zeer ongelukkige wijze vervangen door ‘Paul’. Waarom was dat absoluut geen goed idee? En wat met de ondertitel “Notes toward a definition of tragedy”?

In een burgerlijke samenleving vol bange en fantasieloze fatsoenrakkers van volwassenen zijn de kinderen aan hun lot overgelaten. Voorjaarsontwaken (Duits: Frühlings Erwachen) is een toneelstuk van Frank Wedekind, geschreven in de laatste maanden van 1890 en de eerste van 1891.

In 2001 werd Een poppenhuis opgenomen in de Werelderfgoedlijst voor documenten, omdat het volgens Unesco een wereldwijde invloed heeft uitgeoefend op maatschappelijke omstandigheden en sociale normen. Het hoofdpersonage Nora Helmer is een symboolfiguur geworden voor de vrouwenemancipatie en wordt wereldwijd gezien als een belangrijk rolmodel. Sinds zijn publicatie heeft het stuk aanleiding gegeven tot controverse en debat, zowel door zijn dramatische opbouw als door zijn ideologische impact.

"Want een vrouw mag dan een angstig wezen zijn, weerloos en zwak bij het zien van staal, maar als haar huwelijk geschonden wordt, dan is geen enkel hart moordlustiger"

Alle grootsheid, alle zwakheid, alle miserie, alle heldendom en alle lafheid schuilt in Euripides' personages, waarbij de man en de vrouw even belangrijk zijn en elkaar vaker ontmoeten om te botsen dan om te feesten.